Letras galegas 2013: Roberto Vidal Bolaño

A Academia escolleu a unha persoalidade do mundo teatral

Roberto Vidal Bolaño, Santiago de Compostela (1950-2002), foi un autor, escenógrafo e actor de teatro galego, ao que se lle adicará o Día das Letras Galegas en 2013.

Traxectoria

 Iniciouse no mundo teatral da man do grupo Antroido, co cal o actor representou as súas primeiras obras. Con Antroido acudiu ás Mostras de Teatro Abrente de Ribadavia (1973-1980), mostras nas que se dará a coñecer como dramaturgo e escenógrafo co pseudónimo de Julia Brens.

Vidal Bolaño foi un dos maiores artífices da profesionalización do teatro galego. Debido a ser despedido en 1977 do banco no que traballaba, este dramaturgo viuse na obriga de converter o Grupo Antroido na primeira compañía teatral galega. Tamén foi un dos primeiros directores que participaron do teatro institucional, levando ao taboado co Centro Dramático Galego en 1984 a obra da súa autoría Agasallo de sombras. No ano 2001, representou co Centro Dramático Galego a Rosalía que Ramón Otero Pedrayo escribira en 1958. As súas últimas actuacións foron co grupo Teatro do aquí, a súa compañía nos últimos anos.

A obra de Roberto Vidal Bolaño está marcada pola estética da derrota e a crítica da modeA obra de Roberto Vidal Bolaño está marcada pola estética da derrota e a crítica da modernidade. Talvez influído por Ramón Otero Pedrayo, defende unha certa recuperación do popular. Cultivou igualmente, como Otero, o teatro histórico, arredor da figura de Rosalía de Castro, obras que constitúen verdadeiros ensaios sobre a vida e obra da nosa poeta máis universal. Porén, unha das súas maiores influencias foi o teatro de Valle-Inclán, a quen menciona varias veces ao longo da súa obra. As súas obras recollen e mesturan as correntes estéticas do realismo, simbolismo, surrealismo e expresionismo. Nas súas pezas cóidase o diálogo co público. [editar] Representacións destacadasVidal Bolaño destacou como actor, director, escenógrafo e iluminador. Entre outras, podemos citar: Laudamuco, señor de Ningures (1976) Bailadela da morte ditosa (1980) A casa dos afogados (de Miguel Anxo Fernán-Vello) Rosalía (de Ramón Otero Pedrayo) (1985) Caprice des Dieux (1985) Anxeliños. Comedia satánica (1996) Mar revolto (2001) [editar] Obras escritas destacadasEntre as súas moitas obras, sobrancean: Laudamuco, señor de Ningures (1976, Pico Sacro). Bailadela da morte ditosa (1980, 1992, Sotelo Blanco). Agasallo de sombras (1992, El Correo Gallego). Cochos (1992, Sotelo Blanco). Días sen gloria (1992, Deputación da Coruña). Saxo tenor (1993, Xerais). As actas escuras (1994). Touporroutou da lúa e do sol (farsada choqueira para actores e bonecos, ou viceversa) (1996, AS-PG). Doentes (1998, Deputación da Coruña) (levada ao cinema en 2011 co título homónimo de Doentes). A ópera de a patacón: versión libre para charanga e comediantes pouco ou nada subsidiados (1998, Xerais). Rastros (1998, Positivas). O día que os chífanos deixaron de zoar. A burla do galo (2000, Xunta de Galicia). Mar revolto (2001, Xunta de Galicia). Animaliños (2003, Follas Novas). Integral (2003, Embora). [editar] EnsaioPerspectivas do teatro galego actual (2002). [editar] Premios e mencións honoríficasAbrente (1976), con Laudamuco señor de Ningures. Abrente (1978) Mención Especial (Memorias de mortos e ausentes). Abrente (1980), con Bailadela da Morte Ditosa O Facho (1977). Mención honorífica con Xaxara, Paniogas, Tarelo, o Rapaz e o Cachamón ou trocar en rato pequeno o meirande xigantón. O Facho (1979) Mención honorífica con Ruada das papas e do unto. Medalla de ouro (Premio cidade de Valladolid) (1983-1984) por unha adaptación teatral de textos de Xosé Luís Méndez Ferrín. Premio Rafael Dieste Premio Álvaro Cunqueiro Premio Xacobeo (1992) Premio Eixo Atlántico Premios Max de Teatro (2001) (mellor texto de teatro en lingua galega) Día das Letras Galegas 2013 rnidade. Talvez influído por Ramón Otero Pedrayo, defende unha certa recuperación do popular. Cultivou igualmente, como Otero, o teatro histórico, arredor da figura de Rosalía de Castro, obras que constitúen verdadeiros ensaios sobre a vida e obra da nosa poeta máis universal. Porén, unha das súas maiores influencias foi o teatro de Valle-Inclán, a quen menciona varias veces ao longo da súa obra.

As súas obras recollen e mesturan as correntes estéticas do realismo, simbolismo, surrealismo e expresionismo. Nas súas pezas cóidase o diálogo co público.

Representacións destacadas

Vidal Bolaño destacou como actor, director, escenógrafo e iluminador. Entre outras, podemos citar:

• Laudamuco, señor de Ningures (1976)
• Bailadela da morte ditosa (1980)
• A casa dos afogados (de Miguel Anxo Fernán-Vello)
• Rosalía (de Ramón Otero Pedrayo) (1985)
• Caprice des Dieux (1985)
• Anxeliños. Comedia satánica (1996)
• Mar revolto (2001)

Obras escritas destacadas

Entre as súas moitas obras, sobrancean:

• Laudamuco, señor de Ningures (1976, Pico Sacro).
• Bailadela da morte ditosa (1980, 1992, Sotelo Blanco).
• Agasallo de sombras (1992, El Correo Gallego).
• Cochos (1992, Sotelo Blanco).
• Días sen gloria (1992, Deputación da Coruña).
• Saxo tenor (1993, Xerais).
• As actas escuras (1994).
• Touporroutou da lúa e do sol (farsada choqueira para actores e bonecos, ou viceversa) (1996, AS-PG).
• Doentes (1998, Deputación da Coruña) (levada ao cinema en 2011 co título homónimo de Doentes).
• A ópera de a patacón: versión libre para charanga e comediantes pouco ou nada subsidiados (1998, Xerais).
• Rastros (1998, Positivas).
• O día que os chífanos deixaron de zoar.
• A burla do galo (2000, Xunta de Galicia).
• Mar revolto (2001, Xunta de Galicia).
• Animaliños (2003, Follas Novas).
• Integral (2003, Embora).

Ensaio

• Perspectivas do teatro galego actual (2002).

Ao longo da súa carreira tivo numerosos premios e mencións entre os que destacan o Rafael Dieste e Max de teatro.